Όταν η Φύση Διδάσκει: Εκπαιδευτική Εξόρμηση σε Τόπους Ιστορίας και Ενέργειας
Στο πλαίσιο των δύο Περιβαλλοντικών Προγραμμάτων Σχολικών Δραστηριοτήτων της Γ τάξης για το σχολικό έτος 2024–25 με τίτλο «Πολιτισμοί στη Σκιά των Ηφαιστείων», το σχολείο μας πραγματοποίησε μια ιδιαίτερα πλούσια και βιωματική εκπαιδευτική μετακίνηση, από τις 7 έως τις 10 Μαΐου 2025, με προορισμούς την Αθήνα, το Ναύπλιο και το ηφαίστειο Σουσάκι.
Η εκπαιδευτική αυτή δράση είχε ως στόχο τη διερεύνηση της σχέσης φύσης, γεωλογικών φαινομένων και πολιτισμού, καθώς και τη σύνδεση φυσικών καταστροφών με την πολιτιστική ανθεκτικότητα των κοινωνιών ανά τους αιώνες.
Η μετακίνηση ξεκίνησε νωρίς το πρωί με πρώτη στάση τις Θερμοπύλες. Στο Καινοτομικό Κέντρο Ιστορικής Ενημέρωσης Θερμοπυλών οι μαθητές μας αρχικά ενημερώθηκαν για την ιστορική αξία της μάχης παρακολουθώντας βίντεο και συμμετέχοντας σε διαδραστικές δραστηριότητες. Στη συνέχεια, συμμετείχαμε σε εκπαιδευτικό πρόγραμμα του ΚΕΠΕΑ Στυλίδας σχετικά με τις εφαρμογές των θερμών πηγών και της γεωθερμίας και επισκεφτήκαμε τις θερμές πηγές της περιοχής. Έτσι, εξερευνήσαμε τη σχέση γεωλογικών φαινομένων και ιστορικής μνήμης, μέσα από μία μοναδική εμπειρία βιωματικής μάθησης.
Η δεύτερη μέρα περιελάμβανε επισκέψεις σε σημαντικά πολιτιστικά και επιστημονικά σημεία στην Αθήνα.
Στο Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας οι μαθητές συμμετείχαν στο πρόγραμμα «Κλιματική Αλλαγή: Η αλήθεια κατάματα», προβληματίστηκαν για τις επιπτώσεις των ανθρώπινων δραστηριοτήτων στο περιβάλλον και γνώρισαν λύσεις που εφαρμόζονται στην Ελλάδα.
Η επίσκεψη στον Αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης και στο Θέατρο του Διονύσου αποτέλεσε σημαντική σύνδεση της φυσικής καταστροφής με τη διαχρονικότητα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Έπειτα, στο Μουσείο της Ακρόπολης μέσα από την παρατήρηση των γλυπτών και την ερμηνεία του γλυπτού του Εγκέλαδου, αναδείχθηκε η σχέση σεισμικής δραστηριότητας και πολιτισμού.
Τέλος, προσκυνήσαμε το σκήνωμα του Αγίου Νικολάου Πλανά στον Ι.Ν. Αγίου Ιωάννη του Κυνηγού, όπου συζητήσαμε με τον εφημέριο την έννοια της πνευματικής ανθεκτικότητας απέναντι στη φθορά του χρόνου και της φύσης.
Την τρίτη ημέρα μια μοναδική διαδρομή στην Αργολίδα μας οδήγησε αρχικά στην Επίδαυρο. Θαυμάσαμε την αρχιτεκτονική του αρχαίου θεάτρου, αναγνωρίζοντας τη σχέση τέχνης, μνήμης και φυσικού περιβάλλοντος.
Η επίσκεψη στον Ι.Ν. Αγίου Λουκά του Ιατρού στα Λευκάκια πρόσφερε μια πνευματική στιγμή ηρεμίας και στοχασμού. Μας φιλοξένησε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Αργολίδας Νεκτάριος, μας μίλησε για τη ζωή και το έργο του Αγίου Λουκά και μας ξενάγησε στο μουσείο του ναού.
Αργότερα, στο Ναύπλιο ξεναγηθήκαμε στο ιστορικό κέντρο της πόλης και επισκεφθήκαμε το Παλαμήδι, αναγνωρίζοντας τη στρατηγική χρήση του φυσικού τοπίου στην οχυρωματική αρχιτεκτονική. Η ημέρα έκλεισε με επίσκεψη στην Αρχαία Ασίνη, έναν φυσικά οχυρωμένο οικισμό που ανέδειξε τη συμβιωτική σχέση ανθρώπου και τοπίου.
Το πρωί της ημέρας της επιστροφής οργανώθηκε πεζοπορία και εργασία πεδίου στο Ηφαίστειο Σουσάκι. Εκεί οι μαθητές βίωσαν από κοντά τα γεωλογικά φαινόμενα της μεταηφαιστειακής δραστηριότητας, παρατηρώντας τα ιδιαίτερα πετρώματα της περιοχής, τις ατμίδες και τα ίχνη της εσωτερικής δύναμης της Γης.
Κατά τη διάρκεια της μετακίνησης και πριν από κάθε επίσκεψη διαμοιράστηκε επιπλέον εκπαιδευτικό υλικό στους μαθητές και κλήθηκαν να απαντήσουν σε έξι κουίζ που οι υπεύθυνες εκπαιδευτικοί είχαν προετοιμάσει.
Οι παιδαγωγικοί στόχοι των προγραμμάτων επιτεύχθηκαν με πληρότητα. Οι μαθητές μας:
- εμπλούτισαν τις γνώσεις τους για την κλιματική αλλαγή και τη γεωλογική δραστηριότητα της Ελλάδας
- συνεργάστηκαν, συμμετείχαν ενεργά και ενίσχυσαν τη συλλογική μνήμη και εμπειρία
- κατανόησαν τη σχέση γεωλογικών φαινομένων και πολιτιστικής ιστορίας
- προβληματίστηκαν για τη φυσική και πολιτιστική ανθεκτικότητα απέναντι στις καταστροφές
Την επόμενη ημέρα, μετά την επιστροφή, ακολούθησε αναστοχασμός και εσωτερική αξιολόγηση της εμπειρίας, μέσα από ερωτηματολόγιο που συμπλήρωσαν οι μαθητές. Αξιολόγησαν ιδιαίτερα θετικά την εμπειρία τους. Η πλειοψηφία ανέφερε πως βελτίωσε τις γνώσεις της σε θέματα περιβάλλοντος, πολιτιστικής κληρονομιάς και σύνδεσης φύσης-ιστορίας. Η Ακρόπολη, το Μουσείο Ακρόπολης και η επίσκεψη στο Ναύπλιο αναδείχθηκαν ως τα πιο εντυπωσιακά σημεία του ταξιδιού, ενώ αρκετοί μαθητές δήλωσαν ότι εξεπλάγησαν ευχάριστα από το περιεχόμενο των επισκέψεων και την ποιότητα των μουσειακών εμπειριών.
Παρά μικρές δυσκολίες όπως η κόπωση και οι μετακινήσεις, η ομαδική συνεργασία μεταξύ των μαθητών και η σχέση με τους συνοδούς καθηγητές αξιολογήθηκαν θετικά. Οι περισσότεροι συμμετέχοντες ανέφεραν πως είχαν ενεργό ρόλο στις δραστηριότητες, ενώ τα quiz προετοιμασίας κρίθηκαν χρήσιμα και ευχάριστα. Τέλος, οι απαντήσεις δείχνουν ότι η κινητικότητα αυτή λειτούργησε εμψυχωτικά: σχεδόν όλοι οι μαθητές δήλωσαν ότι θα συμμετείχαν ξανά σε παρόμοια εμπειρία και θα την πρότειναν σε άλλους συμμαθητές τους.
.
.
Την οργάνωση της μετακίνησης και του εκπαιδευτικού υλικού επιμελήθηκαν οι υπεύθυνες εκπαιδευτικοί των δύο Περιβαλλοντικών Π.Σ.Δ. κυρίες Μαρία Δαγγλή και Αναστασία Καραστερίου. Συνοδοί εκπαιδευτικοί ήταν η κα Θωμαή Μητσοπούλου και ο κος Τιμολέων Μυγδανάλευρος.
Η παιδαγωγική και πολιτιστική αξία της μετακίνησης ήταν ανεκτίμητη και αποτελεί μια ισχυρή μνήμη και εκπαιδευτικό αποτύπωμα για όλους όσοι συμμετείχαν.
